Yapılan son araştırmalar D vitamini eksikliğinin kardiyovasküler hastalıklar, kronik kas iskelet ağrıları, Tip 1 ve Tip 2 DM, obezite, yaygın kanserler, osteoporoz ve otoimmün hastalıkların dahil olduğu birçok hastalıkla ilişkili olabileceğini söylüyor.
D Vitamini Eksikliği Belirtileri
D vitamini eksikliği sıklıkla;
- Genel vücut ağrısı,
- Kronik yorgunluk,
- Halsizlik,
- Kemik ağrıları,
- Saç dökülmesi,
- Baş ağrısı,
- Depresyon,
- Değişken ruh hali,
- Uyku bozuklukları,
- Eklemlerde ve parmaklarda ağrı,
- Kilo vermekte güçlük çekme,
- Sürekli üşüme gibi belirtilerle ortaya çıkar.
Bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle enfeksiyona yakalanma sıklığında artma, sarkopeni olarak adlandırdığımız kas kütlesinde azalma ve yaşlı kişilerde yatağa bağımlılığa kadar giden daha ciddi tablolarla da kendini gösterebilir. D vitamini eksilliği; kemik yapısında bozukluk, kas güçsüzlüğü, düşme riskinde artış ve kırıklara neden olur.
D Vitamini Eksikliği Neden Olur?
D vitamini eksikliği yetersiz güneş ışığı, ileri yaş, absorbsiyon bozukluğu gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Bunun yanı sıra D vitamini eksikliğinin nedenleri arasında genetik faktörler, kapalı ortamda bulunma, koruyucu güneş kremi kullanımı, fiziksel inaktivite, sigara, hava kirliliği, böbrek ve karaciğer hastalıkları da yer alır.
- Obez bireylerin D vitamini seviyeleri, D vitaminin dolaşıma katılmak yerine yağ dokuda depo edilmesinden dolayı daha düşüktür.
- Koyu ten rengine sahip bireylerde yüksek oranda bulunan melanin nedeniyle emilim daha azdır.
- Kış boyunca güneş ışınlarının açısının değişmesi ve güneş ışığına maruziyetin azalması nedeniyle D vitaminin emilimi kış aylarında azalır.
- Gebe ve emziren kadınlarda artmış ihtiyaç D vitamini eksikliği için risk faktörüdür.
D Vitamini İçeren Besinler
İnsan vücudunda bulunan D vitaminin %90-95’i güneş ışınlarının etkisi ile deride sentez edilir. %5-10’u diyet ile sağlanabilmektedir. Güneş ışığı en temel D vitamini kaynağıdır. Somon, sardalya, tuna ve uskumru gibi yağlı balıklar, yumurta sarısı ve karaciğer en fazla D vitamini içeren besinlerdir.
Özellikle içine katılmadıkça besinlerle D vitamini eksikliğini gidermek çok zordur. Yurt dışında süt ve süt ürünleri, bazı tahıl çeşitleri D vitamini ile zenginleştirilmiş olarak satılmaktadır. Ülkemizde zorunlu bir uygulama değildir.
Eksiklik ve yetersizlik durumlarında ihtiyaç duyulan D vitamini miktarı eksikliğin ciddiyeti yaşa ve bireysel farklılıklara bağlı olarak değişir. Hekim kontrolünde uygun replasman yapmanın birçok kronik hastalıktan koruyucu etkisi olacaktır.
Vücutta depo edilebildiğinden dolayı uygunsuz ve fazla miktarda kullanım toksik etki yaratabilir. Özellikle yağlı dokuda biriken D vitamininin vücuttan atılması zordur. Bu nedenle takviye olarak aldığınız D vitaminini bilinçli kullanmakta fayda vardır.
Bu yazı Diyetisyen Gözde Ergene tarafından hazırlanmıştır.
Daha ayrıntılı bilgi için Beslenme ve Diyet Bölümü ile iletişime geçebilirsiniz.
