Erkek üreme hücresi olan spermin üretimi, beyinden salgılanan hormonlar ve testis içinde yer alan lokal maddelerin etkisi altındadır. Testis dokusunda üretilen sperm, epididim kanalında olgunlaşır ve sperme yardımcı birçok madde içeren sıvıyla birlikte ‘‘vas deferens’’ adı verilen kanaldan geçerek dışarı atılır. Spermin üretim döngüsü yaklaşık 72 gündür.
Dünya Sağlık Örgütü’nün normal bir sperm analizi için belirlediği değerler aşağıdaki gibidir:
- Sperm sayısı; 15 milyon/ml veya üzeri,
- Toplam hareketli sperm oranı; %40 veya üzeri,
- Normal şekilli sperm oranı; % 4 veya üzeri.
Sperm incelemesi için örnek verirken:
- 2-5 gün cinsel perhiz uygulayın.
- Sperm örneğini mastürbasyon yoluyla verin.
- Örnek verirken kayganlaştırıcı madde kullanmayın.
- Anormal sonuç varlığında incelemenin birkaç hafta sonra tekrarlanması gerektiğini unutmayın.
Sperm analizi, kısırlık araştırmasının ilk ve en kolay adımıdır.
İçerikte Neler Var?
Sperm Bozukluğu Nedir?
Semen analiziyle ortaya çıkan anormallikler, infertilitenin spermden kaynaklanıp kaynaklanmadığını ortaya koyar. Bu anormallikler arasında sperm azlığı ya da hiç sperm olmaması, sperm hareketliliği ve sperm şekil bozukluğu yer alır. Sperm bozukluğu spermlerin sayısına, hareketine ve şekillerine göre isimlendirilir:
- Oligospermi: Sperm sayısının normalden az olmasıdır.
- Astenospermi: Sperm hareketlerinin düşük olmasıdır.
- Teratospermi: Spermlerin şekillerinin bozuk olmasıdır.
- Azospermi: Menide hiç sperm olmamasıdır.Sperm bozukluklarının en ileri şekli, azospermidir.
Azospermi Nedenleri
Azospermi, kanallardaki tıkanıklığa bağlı (obstrüktif) olabileceği gibi, testislerde üretim bozukluğuna da bağlı (non-obstrüktif) olabilir.
Sperm bozukluklarının sık rastlanan nedenleri:
- Genetik bozukluklar
- Hormonal bozukluklar
- Epididim/vas deferens tıkanıkları
- Retrograd ejakülasyon
- Omurilik yaralanmaları
- Çevresel faktörler
- İnmemiş testis
- Kabakulak orşiti
- Radyoterapi/kemoterapi
- Sistemik hastalıklar
- Uyuşturucu ve ilaç bağımlılığı
Ne var ki hastaların büyük bir kısmında bozukluğun nedeni anlaşılamaz. Hastanın öyküsü ve semen analizi sonuçlarına göre, kanda FSH, LH, TSH, prolaktin, testosteron gibi hormon incelemeleri ve ultrasonografi gibi radyolojik tetkikler yapılabilir.
Azospermi olgularında olayın nedenini anlamak için biyopsi gerekli olabilir. Her azospermi olgusunda kromozom analizi ve genetik inceleme yapılmalıdır.
Azospermi Tanısı Umutların Sonu Değil!
İleri teknoloji, azospermik erkeklerin büyük bir kısmının kendi çocuklarına sahip olmalarına olanak tanımaktadır.Spermi taşıyan kanalların olmadığı ya da tıkalı olduğu durumlarda, testis biyopsisi ile yüzde 100’e yakın oranda sperm bulunabilir.
Testislerde sperm üretiminin hiç olmadığı non-obstrüktif azospermi olgularında ise, TESE adı verilen işlemle %40-50 olasılıkla sperm elde edilir. Cerrahi yöntemle elde edilen sperm sadece mikroenjeksiyon işleminde kullanılabilir.Ayrıntılı bilgi için mutlaka doktorunuza başvurun.
Sperm Bozukluğu Tedavisi
Saptanan hormonal bir sorun varsa, bu durumun ilaçlarla giderilmesi ve sperm bozukluğuna neden olabilecek çevresel faktörlerin ortadan kaldırılması sorunu çözebilir. Diğer durumlara bağlı erkek kaynaklı infertilitede, mikroenjeksiyon en etkili tedavi yöntemidir.
Sperm Bozuklukları Çocuk Sahibi Olmaya Engel Değil!
Menideki toplam ileri hareketli sperm sayısının 5 milyonun altında olduğu durumlarda, doğal yoldan hamilelik oluşma şansı önemli oranda azalır.
Sperm sayısı ve hareketliliğinin hafif ya da orta derecede bozuk olduğu durumlarda, kadına ait bir problem saptanmamışsa, ilk seçenek aşılamadır (inseminasyon). Gebelik oluşmazsa aşılamanın üç kez denenmesi önerilir. Gebelik oluşmadığı takdirde, Tüp Bebek veya Mikroenjeksiyon tedavisine geçilmesi düşünülebilir.
Daha fazla bilgi almak için Amerikan Hastanesi Yardımcı Üreme Teknikleri Ünitesi (IVF) ile iletişime geçebilirsiniz.
