Bilimsel araştırmalar en büyük ve tek çevresel sağlık riski olan hava kirliliğinin doğurganlık, doğum ve çocuklar üzerine olumsuz etkileri olduğunu göstermektedir. Bu durumdan en fazla etkilenenler ise çocuklardır. Havaya karışan kurşun ve diğer toksik ağır metallerin oranı hava kirliliğiyle birlikte artış göstermektedir.
İçerikte Neler Var?
Kurşun Zehirlenmesi Nasıl Olur?
Ağır metaller vücuda ağız, solunum ve deri yoluyla alınır. En fazla toksik etki gösteren ağır metallerin başında ise civa, kurşun, kadmiyum ve bakır gelir.
Kurşun, insan sağlığını tehdit eden en önemli ağır metallerdendir. Uzun süreli maruz kalınması halinde kurşun vücutta depolanır ve kurşun toksisitesindeki ana hedef, hem erişkinlerde hem de çocuklarda sinir sistemidir.
Kurşun Zehirlenmesinin Çocuklar Üzerindeki Etkisi
Dünyada, endüstrileşmiş toplumlarda kurşuna maruz kalmak çocuk sağlığı için önemli bir tehdittir. Çocuklukta kurşuna maruziyette kurşunlu boyalar ve kurşunlu benzin önemli kaynaklardandır. Kurşunun sindirim sisteminden emilimi yaşla değişir; erişkinlerde ağızdan alınan kurşunun %10’u emilirken, çocuklarda bu oran % 40’tır. Çocuklarda sinir sistemi sürekli gelişim sürecinde olduğundan, çocuklar kurşun zehirlenmesine daha duyarlıdır.
Kurşun Zehirlenmesi Çocuklar Üzerinde Kalıcı Hasarlara Neden Olabilir
Kurşun zehirlenmesi tanısı koymak oldukça zordur. Çocuklarda belirti vermeyen kurşun zehirlenmesi, düşük kurşun düzeylerinde birçok gizli nörolojik hasara neden olabilir. Düşük dozda, uzun süre kurşuna maruz kalınması sonucu vücutta biriken kurşun, küçük çocukların sağlığını geri dönüşü olmayacak şekilde etkileyebilir.
Bu etkiler özellikle sinir sisteminde görülür. Yaşamın ilk 2 yılında sinir sisteminde kurşunun zararlı etkilerinin duyarlılığı artar, maksimum duyarlılık 2 yaş civarındadır. Birçok çalışma, erken gelişim sırasında düşük doz kurşun maruziyetinin, geç çocukluk çağında nörodavranışsal kayıplarla sonuçlandığını gösterir.
Kurşun Zehirlenmesi Sebebiyle Oluşan Nörolojik Kayıplar
- IQ skorlarında azalma,
- Zayıf akademik başarı,
- Entelektüel kayıplar,
- Saldırgan ve anti sosyal davranışlar,
- Öğrenme sorunları,
- İşitme azlığı şeklinde olabilir ve kandaki kurşun düzeyinin 10 µg/d üzerine çıkmasıyla nörolojik kayıplar gelişebilir.
Kurşun Zehirlenmesinin Önüne Nasıl Geçebiliriz?
Çocuklarda kurşun bazlı boya ve kurşunla kontamine olmuş tozlar kurşun zehirlenmesinin en sık rastlanan iki nedenini oluşturur. Çocuk ve yetişkinlerde daha fazla kurşuna maruz kalmaktan kaçınmak, asıl tedavidir.
Kurşunun vücutta taşınma mekanizması kalsiyum ile yarıştığı için, diyette kalsiyum içeriğinin azlığı kurşun emilimini artırır. Demir eksikliği gastrointestinal sistemden kurşun absorbsiyonunu artırır. Bu besinsel eksikliğin varlığı kurşun intoksikasyonunun gelişmesine katkıda bulunabilir. Bu yüzden, demir eksikliğinin tedavi edilmesi gerekmektedir. Uygun miktarda kalsiyum, çinko ve protein alınması aynı şekilde kurşun emilimini azaltmaktadır.
Bu yazı Prof. Dr. Hasan Bayram tarafından hazırlanmıştır.
Kurşun zehirlenmesi şikayetleriniz için Göğüs Hastalıkları Bölümü ile iletişime geçebilirsiniz.
