İçerikte Neler Var?
Hepatit B Nedir?
Hepatit kelime anlamı olarak “karaciğer iltihabı” anlamına gelmektedir. Hepatit B karaciğerde iltihaba, yani hasarlanmaya neden olan bulaşıcı bir virüstür.
Dünyada yaklaşık 2 milyar kişinin hepatit B virüsü (HBV) ile karşılaşmış olduğu, yaklaşık 400 milyon kişinin ise kronik hepatit B (KHB) olduğu bilinmektedir. Her yıl 500.000-700.000 kişinin HBV enfeksiyonu ve/veya siroz ve karaciğer kanseri gibi komplikasyonlar nedeniyle yaşamını yitirmektedir.
Hepatit B Nasıl Bulaşır?
Halk arasında “gizli sarılık” olarak bilinen bu dönemde virüs kişiler arasında bulaşır. Bulaşma için risk oluşturan durumlar;
- Bireye ait olan tırnak makası, pedikür, manikür malzemelerinin ortak kullanımı
- İğne veya enjektörün paylaşılması
- HBV ile enfekte kişiyle korunmasız cinsel ilişki (vajinal, anal, oral)
- Virüs bulaşmış tıraş bıçağı veya dövme iğnelerinin ortak kullanımı
- Gebe kadında HBV taşıyıcılığı varsa yenidoğan bebeğin gebelik ve/veya doğum sırasında virüsa maruz kalması
- Mesleki olarak infekte kişinin kanı veya diğer vücut sıvılarıyla temas (iğne batması gibi)
Hepatit B Çeşitleri ve Belirtileri
Hepatit B enfeksiyonu akut ve kronik olarak ikiye ayrılır. Akut HBV enfeksiyonu kısa süreli bir hastalıktır ve şu şikayetlere yol açar:
- Ateş, bitkinlik, iştahsızlık, bulantı ve/veya kusma
- Sarılık (sarı cilt veya göz rengi, koyu renkli idrar, kil renkli dışkı)
- Kas, eklem ve mide ağrısı
HBV vücuttan tam atılamaz ise kalıcı hale gelir ve kronik hepatit B enfeksiyonu gelişir. Kalıcı hale gelen virüs yıllar içinde karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine ilerleyebilir.
Hepatit B Tedavisi
Kişilerde HBV varlığı kan tetkiki ile belli olur. Virüsü vücudunda taşıyan kişilerde belirgin bir şikayet olmaz. Kronik HBV enfeksiyonunda normalde tam tedavi edilebilen yani kür (virüsün vücuttan tamamen temizlenmesi) tedavisi olan bir hastalık değildir. Tedavideki amaç virüsün çoğalmasının azaltılması, virüsün baskılanmasıdır. Böylece karaciğer hasarlanması azaltılabilir. İlerleyen yaşlarda siroz, karaciğer kanseri gibi komplikasyonlar önlenmiş olur, sağ kalım artar ve hastalığın bulaşıcılığı azaltılmış olur. Tedavisinde günde bir defa alınan etkili antiviral ilaçlarla hastalık kontrol altına alınmaktadır.
Hepatit B’den Korunma Yolları
HBV bulaşmasının engellenmesinde evlenmeden önce muayene olma ve hepatit için kan tahlili yaptırmalıdır.
Hepatit B’den korunmada HBV aşıları tüm dünyada 30 yıldan beri kullanılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tüm ülkelerde yenidoğan bebeklerin aşılanmasını önermekte ve birçok ülkede uygulanmaktadır. HBV aşısı önceleri belli riskleri taşıyan kişilere önerilirken, günümüzde başta yüksek riskli olarak tanımlanan grup olmak üzere, HBV’den korunmak isteyen herkesin aşılanması görüşü benimsenmektedir. Sarılık geçirmemiş kişi 3 kez Hepatit B aşısı olmalıdır. 0, 1 ve 6. aylarda birer doz aşı uygulaması, en iyi antikor yanıtı alınan ve günümüzde yaygın olarak kullanılmakta olan aşı şemasıdır.
Sonuç olarak kan ve korunmasız cinsel ilişkiyle bulaşabilen HBV yayılımının engellenmesinde aşılanma, çiftlerin evlenmeden önce hepatit için kan tahlili yaptırmaları, kişisel bakım amacıyla kullanılan diş fırçası, tıraş bıçağının ortak kullanılmaması gereklidir. Ayrıca gebelik döneminde tüm kadınlarda HBV taraması yapılmalıdır.
Hepatit D
Hepatit D virüsü (HDV, hepatit Delta virüsü) hepatite neden olan başka bir virüstür. HDV’nin kişide yaşaması ve çoğalması için hepatit B virüsüne ihtiyaç duymaktadır. Hepatit D virüsünün bulaşma yolları HBV ile benzerdir. HBV ile HDV’nin birlikte bulaşması durumunda kişide ko-enfeksiyon (birlikte izlenen enfeksiyon); önceden kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilere HDV bulaşması durumunda süperenfeksiyondan söz edilir. Hastalardaki klinik seyir HBV ile benzerdir.
Kişilerde hem HBV hem de HDV olması halinde karaciğer hasarı çok daha hızlı ilerleyeceğinden siroz ve karaciğer yetmezliğine gidiş daha hızlı olabilmektedir.
Hepatit D Tedavisi
Hepatit D enfeksiyonu tedavisinde bir yıl süreyle haftalık iğne kullanılmaktadır. Ancak eşlik eden HBV tedavisi ömür boyu sürdürülmelidir.
Hepatit D’den Korunma Yolları
HDV’den korunma ve kontrolde önemli olan HBV’den korunmaktır. Yani HBV yoksa HDV de olmayacaktır. HBV’nin engellenmesi için de doğumdan itibaren kişilerin aşılanmaları önerilmektedir.
Bu yazı Doç. Dr. Süda Tekin tarafından hazırlanmıştır.
Daha ayrıntılı bilgi için Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü ile iletişime geçebilirsiniz.
