İçerikte Neler Var?
Spinal Radyocerrahi nasıl uygulanır?
Spinal radyocerrahi tedavisi için öncelikle bir hazırlık filmi çekilmesi gerekmektedir. Hazırlık filmine simülasyon adı verilir. Simülasyon işlemi için tok olarak gelinebilir, aç gelinmesine gerek yoktur. Bu simülasyonda radyasyon onkolojisi kliniğinde bulunan tomografi cihazına hasta yatırılır ve her hasta için özel, cildine dokunan ve bedenine uygun bir yatak yapılır.
Bu şekilde hastanın tedavi planlaması ve ışınlama sırasında hareketi en aza indirilir. Süreç içerisinde hastalar herhangi bir ağrı veya acı hissetmemektedirler. Hazırlık filmi ince kesit 1 mm aralıklarla bir tomografi görüntüsü üzerinden elde edilir. Tomografi elde edilirken özellikle hastanın üzerine bazı işaretler konulmaktadır. Bu işaretler tedavi haritalandırmasında önemli bir yön göstergesidir.
Adım Adım Spinal Radyocerrahi Tedavisi
Hastalıklı Bölgenin Haritalandırılması
Simülasyon yapıldıktan sonra hastalar evlerine gidebilmektedirler. Devamında elde edilmiş olan MR’lar, PET-BT’ler değerlendirilerek hastalıklı bölgenin haritalandırılma işlemi gerçekleşir. Haritalandırma işlemi, bölgeye en uygun radyocerrahi doz dağılımını göstermektedir.
Tedavi öncesi kontroller
Hastaların tedavisi başlamadan, cihazlarda sanki hasta masada yatıyormuş gibi tedavisi simule edilmektedir. Böylelikle, hastaları tedaviye almadan önce bütün kalite kontrol basamakları tamamlanmış olur.
Tedavi günü
Tedavi günü, işlem için hastalar tok olarak gelebilir. Yapılacak olan tüm bu prosedürler, uyanık olarak gerçekleştirilmektedir. Özellikle cihazlarda kapalı alanlar olmadığı için anestezi uygulanmamaktadır. Klostrofobik hastalar için zorlanmadan bu tedaviler tamamlanmaktadır.
Tedavi ne kadar sürer?
Radyoterapi uygulamasında, tedavi yaklaşık olarak yarım saat sürmektedir. Tedavi süresi içinde ışının dağıtılması, ışının kalite kontrolü ve hastanın pozisyon kontrolleri de dahildir. Tedavi sonrası hastalar herhangi bir acı, yanma veya farklı bir şey hissetmezler. Tedavi sırasında tek duyulan şey mekanik seslerdir.
Radyocerrahi Tedavisinin Yan Etkileri
Radyocerrahi tedavisi lokal bir tedavidir. Tedavisi sırasında yorgunluk gözlenebilir, aynı zamanda mevcut olan ağrılarda artış saptanabilir. Bu ağrılar, tedaviye bağlı ödemden kaynaklanmaktadır. Ağrıların azalması için steroid veya ağrı kesicilerden destek alınabilir. Akılda bulundurulması gereken en önemli şey bu ağrıların geçici olduğudur. Spinal radyocerrahi tedavisi sırasında görülebilecek diğer yan etkiler radyoterapi alanına bağlıdır. Boyun bölgenize radyocerrahi uygulanıyorsa, özellikle boğaz ağrısı gözlemlenebilir.
Torakal Vertebra denilen sırt omurlarına radyoterapi alınıyorsa, bu bölgede mide yanması veya reflü gibi şikayetler yaşanabilir. Doktorunuz bütün süreçler hakkında bilgilendirme yapacaktır ve tedavi sonrasında bilgilendirmesi devam edecektir. Bilinmesi gereken en önemli nokta bu yan etkilerin hepsinin geçici olduğudur. Tedavi bittikten 1 hafta sonra yan etkiler azalarak kendiliğinden geçecektir.
Radyocerrahi tedavisi sonrasında süreç nasıl ilerler?
Radyocerrahi tedavisi sonrasında, ilk kontrol hastalığa bağlı olarak 6. haftada veya 3. ayda yapılacaktır. Radyocerrahi, uygulanan işlemlerden sonra kısa süre içerisinde filmlerle kontrol edebilen bir tedavi değildir. Tedavinin etkililiğini görmek için belli bir süre takip edilmesi ve daha sonra film çekilmesi önemlidir.
Radyocerrahide uygulanan radyasyon demetleri cilde girip ciltten çıktığı için bu bölgede kızarıklık ve hassasiyet gözlemlenebilir. Görülen bu yan etkiler geçicidir. Tedavi süreci bittikten sonra yan etkiler kaybolacaktır.
Radyoterapi ve Radyocerrahi tedavilerinin benzerlikleri ve farklılıkları nelerdir?
Radyocerrahi tedavisi radyoterapinin özel bir formudur. Daha küçük odaklara, daha küçük tümörlere odaksal, noktasal tedavi edilmesi anlamı taşımaktadır.
Özellikle rutin radyoterapilerde tedavi günü 20 – 30 iş günü arasında değişmektedir. Radyocerrahide ise 1 ile 5 tedavi arasında değişmektedir. Özellikle noktasal tedavi için, özel ekipman ve teknik donanım gerekmektedir. Bu yönüyle, rutin radyoterapi uygulamalarından farklıdır.
Ortak noktaları ise her ikisinde de acı, ağrı ve iğne olmamasıdır. Temel hedef her iki tedavide de radyoterapi, yani radyasyonla birlikte hastalıklı bölgenin öldürülmesidir. Bu uygulama sırasında, özellikle normal dokuların korunması çok önemlidir. Radyocerrahide, küçük boyutlu tümörlere ışınlama yapıldığı ve odaksal ışınlamalar olduğundan normal doku korunması en üst düzeydedir.
Bu yazı Prof. Dr. Yasemin Bölükbaşı tarafından hazırlanmıştır.
Daha ayrıntılı bilgi için Radyasyon Onkolojisi Bölümü ile iletişime geçebilirsiniz.
