Bebeğimizi kucağımıza aldık ve emzirmek için faaliyete geçtik. Ancak içimizde bir korku ve türlü türlü sorular var:
“Gerçekten sütüm geliyor mu?”
“Ya bebeğim doymuyorsa?”
“Bebeğimde ağırlık kaybı var, besleyemiyor muyum?” …
İçerikte Neler Var?
Neden Emzirmeliyim?
Anne sütü bebekler için gerçekten de çok önemli. Anne sütü bebeğimiz için dizayn edilen; içeriği, kıvamı ve miktarı, anne ve bebeğine göre değişiklik gösteren bir mucizedir. Bebeğin ilk altı ayda tüm ihtiyaçlarını karşılayacak besin değerleri içinde mevcuttur. Başarılı bir emzirme süreci için iyi uygulama, sabır ve isteğin sürekliliği gerekir.
Bebeğiniz için güçlü bağışıklık ve sindirim sistemi gelişiminin, bebeğin bağırsaklarında yararlı bakterilerin gelişmesine ve sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotasının oluşmasına bağlı olduğu düşünülüyor. Emzirme, bebeğiniz için gastrointestinal ve diğer enfeksiyonlara karşı da koruma sağlar. Bebek için hastalık sırasında kritik bir enerji ve besin öğesi kaynağıdır.
Anne Sütü Nasıl Artar?
Emzirmenin başlangıcında anne sütünün daha az ama koyu bir kıvamı vardır: “kolostrum”. Bu yoğunluğu ile kolostrum bebeğin ilk günlerdeki ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte, en uygun besindir. Bebekte ilk günler mide kapasitesi sadece bir çay kaşığıdır kadardır. Kolostrum kolay emilir, bundan dolayı da bebek çok sık açlık reaksiyonları verir. Bebeğin mide kapasitesi anne sütü salgılanma miktarı ile doğru orantılıdır.
Emzirme süresince sütün kıvamının azaldığını, miktarının zamanla arttığını gözlemleyeceksiniz. Annelerden beklenen, doğumdan sonra ilk günler “duygusal” dayanıklılık göstermek. Emzirmeye çabalamaya devam etmek.
Anne sütünü arttıran en büyük etken; emzirmek!
Prolaktin hormonu uyarımı için bebeğin göğse temas etmesi, anne kucağında temas halinde olması en büyük etkendir. Anneye düşen, ilk günkü göğüs ağrılarına sabretmek, bebeğin göğüs ucunu aramasına vakit tanımak ve sonrasında göğsü kavramasına yardım etmek. Bebek refleks olarak acıktığında ağlar, koku ile de emmesi gerektiğine fizyolojik olarak hakimdir. Evet, gerçekten de mucize!
Ten teması annede prolaktin uyarımı sağlarken, bebeğe güvenli, huzurlu ve tanıdık bir alan sağlar. Bebek her istediğinde emzirirseniz prolaktin hormon salgısı artar ve buna bağlı olarak birkaç gün içinde üretilen süt miktarı da artış gösterir. Süt sağılarak veriliyorsa da göğüste teması olması, annenin uyarılması açısından çok önemli.
Anne ile bebeği, kalabalık ortamdan uzak, çok ışık içermeyen tenha ortamda baş başa kalırsa, hormonel fonksiyonlar daha iyi olur. Anne göğsünde özel bir koku vardır. Bu koku bebeğin gözü kapalı bile olsa göğüs başını bulmasını sağlar. Sütün artışıyla birlikte anne ile bebek arasındaki ilişki daha iyi ilerler.
Anne Sütünü Artıran Yiyecekler
Süt üretiminde en önemli faktör yüksek kaliteli kan üretme yeteneğidir. Bu nedenle doğru beslenme süt üretme sürecinde önemli bir rol oynar.
Bitkiler bebek için tehlikeli olabilecek birçok kimyasal madde içerebileceğinden dikkatli kullanılmalıdır!
Çalışmalarda spesifik olarak belirtilen besinler ve içeceklerin süt artırdığına dair yeterli kanıt yoktur ve güvenilirliklerini destekleyecek kanıtların da bulunmaması önemli bir bulgudur. Ancak annelerin en sık kullandığı ve geri bildirim verdikleri bazı destekler mevcuttur.
Çemen Otu
Çemen otu, üretilen süt miktarını arttırmaya yardımcı olan yüksek miktarda diosgenin (bir fitosteroid) içermesine bağlanır. İki hafta boyunca düzenli tüketiminin anne sütünü artırdığı bildirilmiştir. Çemen tohumu, süt üretimini artıran hormonların vücutta biyosentezini artırır, ayrıca vitamin ve protein içeriğiyle besleyici destek sağlamaktadır.
Anason
Anason tohumları zayıf bir östrojenik ajan olan anetol içerir. Aynı zamanda bir dopamin reseptör antagonisti olarak işlev görür, böylece prolaktin sekresyonunu artırarak anne sütü arttırıcı etkisi olabilir.
Rezene
Yapılan bir araştırmaya göre rezene, anne sütü için gerekli olan östrojen ve prolaktin üretimini teşvik eder. Bu bitkinin tüm kısımları galaktagog ve diüretik olarak kullanılmaktadır. Gün içinde tüketimi sınırlı tutulmalı, 1-2 bardağı geçmemelidir.
Kimyon
Süt üretimini teşvik ettiği düşünülür. Doğumdan sonra anneyi güçlendirmek için önemli olan demir bakımından da zengin. Daha da ötesi, gaz şikayetimiz varsa, etkili bir baharattır.
Nohut/ Baklagiller
Nohut ve arpa gibi besleyici bitkilerin kullanılması, diğer hormonal mekanizmalarla birlikte süt üretimini arttırabilir. “Bende hazımsızlık, gaz şikayeti oluşturuyor” derseniz kimyon baharatı önerilir.
Yeşil Yapraklı Sebzeler
Doğal olarak da vitamin ve mineral kaynağı olan taze fasulye, ıspanak, pancar yaprağı gibi yeşil sebzeler laktasyonu arttırabilir! Liften zengin oldukları için sindirime de yardımcı olurlar.
Kuruyemişler/ Kurumeyveler
Fındık, ceviz, badem, susam ve hurma ile birlikte kuru incir ve kuru kayısı da araştırmalarda sık karşılaşılanlar arasında. Beslenmenizde ara öğün olarak yer alması tavsiye edilir. Süt artırıcı olmaları konusunda yeterli kanıt yok, ancak sindirim sistemi düzenlenmesinde size fayda sağlar.
Diğer Destekler
Her anne vücudunun emzirme döneminde vereceği fizyolojik, hormonal tepkiler farklı olur. Gözlemlediğimiz zaman fark edilir ki eklenen her destek bebeklerde de farklı etkiler gösterebilir. Deneyim transferine göre derim ki, deneye yanıla gözlem yaparak öğrenin…
Karışık bitki çayları, korucuyu katkı maddeleri, şeker (glikoz) içeren karışımlardan uzak durun!
“Soğan, sarımsak süt arttırır” denir ancak anne sütünün tadını değiştirebilme özelikleri nedeni ile dikkatli tüketilmeli.
Süt arttırıcı en etkili yöntem hormonal uyarım… Bebeğinizi acıktığı için ağladığında sabırla kucağınıza alın ve onun sizi uyarmasına müsade edin.
Anne Sütünü Artıran Psikolojik Etmenler
Stres ve kaygının oksitosin salınımını baskılayarak süt üretiminin azalmasına katkıda bulunduğu tespit edilmiştir. Zihinsel stres ve gerginlik süt salgılanmasının miktarını hızla etkileyebilir.
Bu yazı Diyetisyen Nesrin Çelik tarafından hazırlanmıştır.
Anne sütü hakkında daha fazla bilgi almak için Beslenme ve Diyet Bölümü ile iletişime geçebilirsiniz.
