Kalın bağırsak kanseri, Sağlık Bakanlığı’nın istatistiklerine göre en sık görülen ilk 5 kanser arasında yer alıyor. Bağırsak kanseri hastalarının önemli bir kısmı 50’li yaşlarda olup, son yıllarda çeşitli sebeplerle daha genç yaştaki bireylerde de görülebiliyor.
Bağırsak kanseri görüldükleri kısımlara göre rektum ve kolon kanseri diye adlandırılır.
İçerikte Neler Var?
Kimler Kalın Bağırsak Kanseri Riski Taşımaktadır?
- Ailede kalın bağırsak kanseri öyküsü olanların hastalığa yakalanma riski diğerlerine göre daha yüksektir ve daha genç yaşta ortaya çıkma olasılığı bulunabilir.
- Genlerdeki değişiklikler kanser riskini artırır.
- Daha önce geçirilmiş kanser hastalıkları yeniden geçirilme riski taşır.
- Kalın bağırsaktaki polipler iyi huylu olsa da kanserleşme riski taşır. Bu sebeple çıkartılarak düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir.
- Erken tanı çok önemlidir.
- Ülseratif kolit ve Kron hastalığı (iltihaplı bağırsak hastalığı) olanlar kanser riski altındaki gruplardandır.
- Beslenme son derece önemlidir. Meyve ve sebze, kalsiyum, folat ve lif açısından zayıf, hayvansal yağ ve gıdalar bakımından yoğun beslenme programı olan kişilerin kalın bağırsak kanserine yakalanma riski daha fazladır.
- Sigara, tüm kanser tiplerinde olduğu gibi kalın bağırsak kanserini de tetikleyen ve uzak durulması gereken bir alışkanlıktır.
Kalın Bağırsak Kanseri Belirtileri Nelerdir?
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler (ishal, kabızlık),
- Normalde olduğundan daha ince dışkılama,
- Dışkıda kan,
- Karın içi gaz,
- Kramp veya şişkinlik hissi,
- Nedeni belli olmayan kilo kaybı,
- Sürekli yorgunluk bulantı ve kusma gibi şikayetler kolon kanseri belirtileri olabilir.
Bu bulgularla karşılaşıldığında doktora başvurmak erken tanı için önemlidir. Geç koyulmuş teşhis sonucu kanserli hücreler farklı sorunlara yol açacak boyutlara ulaşabilir ve tedaviyi zorlaştırabilir.
Kalın Bağırsak Kanseri Teşhisi Koyulurken Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Rektumun Parmakla Muayenesi:
Manuel bir yöntemdir. Hastanın şikayeti dinlendikten sonra şüphelenilen bölge rektum ise, öncelikle parmakla muayene işlemi yapılır. Herhangi bir bulguya rastlanırsa, ileri tetkikler uygulanır.
Kolonoskopi:
Kolonoskopi işlemi tüm kolonun iç duvarının görüntülenmesi yöntemidir. Bu işlemle polipler tespit edilirse çıkartılır ve hastalarımız belli periyotlarda aynı işlemle kontrol edilerek takibe alınır.
Endorektal Ultrason:
Günümüzde bu teknik sadece çok erken evre rektum tümörlerinin tanılarının netleştirilmesinde kullanılmaktadır. Rektum ve çevre dokular ses dalgalarının yansımasını görüntüye dönüştüren bir bilgisayar yardımıyla görüntülenir. Bu sayede tümörün rektumda derinliği, lenf nodları ve yakın dokulara yayılımı hakkında bilgi sahibi olunur.
Bilgisayarlı tomografi (BT):
Sistemik evreleme amacıyla kullanılan bilgisayarlı tomografi teknolojisi ile karaciğer, akciğer metastazlarının tanısının konulması sağlanmaktadır.
Kalın Bağırsak Kanseri Tedavisinde Uygulanan Yöntemler Nelerdir?
Kalın bağırsak kanserlerinin tedavisinde başlıca kullanılan yöntemler cerrahi, kemoterapi ve radyoterapidir. Tedavi süreci tümörün evresi ve yayılımına göre değişkenlik gösterir.
Cerrahi:
Kanserin uzak organlara sıçramadığı durumlarda uygulanan temel yöntem cerrahidir. Bu yöntemde, tümörlü kısım ve etrafındaki sağlam doku çıkartılır. Bazı vakalar da kolostomi denilen yöntemle torba yerleştirilerek dışkı dışarıya alınır. Bu durum geçici olabileceği gibi, bazı hastalarda kalıcı olabilmektedir. Laparoskopik cerrahi ve robotik cerrahi gibi hastaların daha az acı çekmesini ve çabuk toparlanmasını sağlayan yöntemler ülkemizde de uygulanmaktadır.
Kemoterapi:
Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlı tedavi yöntemidir. Kolon kanserinin bazı evrelerinde ve vücudun başka yerine sıçramış olduğu durumlarda sıklıkla kullanılan bir tedavidir.
Radyasyon Tedavisi:
Daha çok radyoterapi olarak bilinir. Tedavi edilen alandaki kanser hücrelerini ışınlarla yok etmek amaçlanır. Radyoterapi, ameliyat öncesinde tümörün küçültülmesi amacıyla veya ameliyat sonrası tekrarları önlemek için kemoterapi ile beraber verilebilir.
Kalın Bağırsak Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?
Kalın bağırsak kanserinden korunmada tüm bu tarama yöntemlerinin yanı sıra riski azaltıcı bazı yöntemler de vardır. Bunlardan;
- Fiziksel egzersiz,
- Aşırı kilolardan kurtulmak,
- Sigara ve alkol kullanmamak,
- Yüksek lifli, düşük yağ içerikli gıdaları tüketmek öncelikle aklımızda bulundurulması gereken alışkanlıklardır.
Koç Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı, kolon ve rektum kanserleri tanı ve tedavisinde, süreçleri en doğru ve güncel yöntemlerle yönetmekte ve hastaların hizmetine sunmaktadır.
Bu yazı Prof. Dr. Emre Balık tarafından hazırlanmıştır.
Daha ayrıntılı bilgi Koç Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü ile iletişime geçebilirsiniz.
