Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı verilere bakıldığında dünya genelinde beş yaşın altında 426.000 çocuk her yıl menenjit geçiriyor.
Menenjit, tanımlandığı 1805 yılından itibaren hayati tehlike taşıyan enfeksiyon hastalıklarının başında yer alıyor. Özellikle küçük çocuklarda klasik bulgular gözlenmeden ortaya çıkabiliyor ve hastaların farklı şikayetlerle sağlık kuruluşlarına başvurmaları sonucunda fark edilebiliyor. Bu durum da menenjitin tanı koymak için şüphe eşiğinin düşük tutulması gerektiğini gösteriyor.
İçerikte Neler Var?
Menenjit nedir?
Menenjit, omurilik ve beyin çevresindeki zarların iltihaplanması olarak tanımlanır. Çocukların hayatını ve geleceğini tehdit edecek kadar ciddi bir hastalıktır. Menenjit en sık 0-1 yaş arası çocuklarda görülür. Geliştirilen aşı uygulamaları menenjit sıklığını azaltmaktadır.
“Menenjit nedir?” sorusunu daha iyi anlayabilmek için hastalığın türlerini de bilmek gerekir. Bunlar;
- Bakteriyel menenjit; ağır bir enfeksiyondur, hayati tehlike oluşturur. Yakın temasta kolayca yayılım gösterir.
- Viral menenjit; daha az şiddetli bir rahatsızlığa sebep olur.
- Mantar menenjit; en seyrek görülen menenjit türüdür. Genelde bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda görülür.
Menenjit belirtileri nelerdir?
Hastalarda görülen menenjit enfeksiyonu belirtileri;
- Bulantı, kusma
- Ateş
- Baş ağrısı
- Havale geçirme
- Ense sertliği
- Bilinç bulanıklığı
- Işığa karşı hassasiyet şeklinde sıralanabilir.
Menenjit hastalığının nedenleri nelerdir?
Menenjit hastalığına neden olan sebeplerden en önemlisi bakterilerdir. Bu bakteriler;
- Pnömokoklar; küçük çocukları ve yetişkinleri sıklıkla etkileyen bakteri türüdür. Sinüzit, zatürre ve orta kulak iltihabı yanında menenjite yol açabilirler.
- Meningokoklar; çocukları daha sık etkiler. Üst solunum yolu hastalıklarına ve çeşitli enfeksiyonlara yol açabilen bu bakteriler kan dolaşımı yoluyla beyne ulaşabilir. Bakteriler arasında en tehlikeli tür, meningokoklardır.
- Listeria; besinlerden alınabilen bu bakteriler, pastörize edilmeyen peynir- sosis gibi gıdalardan ve kontamine sulardan insana bulaşabilir. Özellikle bağışıklık sistemi düşük kişilerin bu enfeksiyona karşı direnci oldukça düşüktür.
- Viral menenjitler; en sık enterovirüs ve herpes enfeksiyonlarında menenjit gelişebilir. Aşısız çocuklarda kabakulak ve suçiçeği virüs hastalıklarında da menenjit sık gelişir.
Menenjit bulaşıcı mıdır? Nasıl bulaşır?
Menenjit bulaşıcı bir hastalıktır. Bir yaş altı bebekler hastalık açısından en riskli gruptur. Menenjitin bulaşma yolları şu şekilde sıralanabilir:
- Hapşurma, öksürme
- Hava yoluyla temas
- Öpüşme, yakın temas
Menenjit sonrası kalıcı hasar oluşur mu?
Hastalıkta erken tanı ve hızlı tedavi, kalıcı hasarı azaltabilir. Menenjit hastalığı kişilerde;
- Beyin hasarı
- İşitme kaybı
- Öğrenme güçlüğü gibi kalıcı etkiler bırakabilir.
Bu nedenle menenjit hastalığında koruyucu aşılar büyük önem taşır.
Menenjit tedavi yöntemleri nelerdir?
Menenjit hastalığında nedene yönelik tedavi yöntemi uygulanır. Nedeni araştırmaya yönelik kan tetkikleri yapılır, şüpheli vakalar görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilir ve beyin omurilik sıvısı incelenir. Eğer kişide hastalığın en tehlikeli hali meningokoktan şüpheleniliyorsa, testler laboratuvarda detaylı incelemeye alınır ve burada bakteri tipi belirlenir.
Menenjit tedavisinde en önemli nokta, mümkün olan en kısa süre içerisinde tedaviye başlamaktır. Etkili ilaçlarla, hızlıca tedaviye başlamak hastalığın ağır seyrini değiştirebilir ve hayati riski azaltabilir. Hastalar, kan basıncını düzenleyici ilaçlar ve ileri solunum desteği alabilir.
Çocuklarda menenjit aşıları ne zaman yapılır?
Menenjit hastalığından koruyuculuk sağlayan aşı uygulamaları, yaşa, koruyuculuk sağladığı mikroorganizmaya ve aşıların markasına göre değişir. Uzman hekimlerden aşılama süreci ile ilgili bilgi alınmalıdır.
Bu yazı Dr. Petek Genç tarafından hazırlanmıştır.
Daha detaylı bilgi almak için Amerikan Tıp Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları bölümümüz ile iletişime geçebilirsiniz.
