Hepimiz hayatımızın bir noktasında bunu hissetmişizdir: midede yavaşça yükselen ve sizi sıcak, sersemlemiş ve düpedüz rahatsız hissettiren o “garip” his. Bulantı, midede kusmaya neden olabilecek huzursuz bir histir. Kemoterapi gibi farklı hastalıklar, ilaçlar ve tedavilerden kaynaklanan yaygın bir yan etki veya semptomdur.
Endişeli veya üzgünseniz de mide bulantısı hissedebilirsiniz. Devam eden mide bulantısı ve kusma, yemek yemenizi engelleyebilir. İyi beslenmek ve kilonuzu korumak sağlık ve zindelik için önemlidir. Bir diyetisyen, bu semptomları yönetmenize ve yiyecek alımınızı iyileştirmenize yardımcı olabilir.
İçerikte Neler Var?
Mide Bulantısı Nedenleri Nelerdir?
Bulantı hissi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çok sayıda durumdan kaynaklanabilir:
- Hamilelikte sabah bulantısı
- Gıda zehirlenmesi
- Yol tutması
- Grip belirtileri
- Böbrek taşı gibi yoğun ağrı
- Safra kesesi sıkıntısı
- Mide ülseri
- Onikiparmak bağırsağı ülseri
- Safra kesesi iltihabı
- Pankreas iltihabı
- Migren baş ağrıları
- Duygusal stres
- Beyin hasarı veya tümörü
- Kalp krizi
- Aşırı yeme
- Çok fazla alkol içmek
- Toksinlerin yutulması
- Kemoterapi veya radyasyon gibi tıbbi tedaviler
Mide bulantısı hem psikolojik hem de fiziksel kaynaklı bir dizi faktör tarafından tetiklenebilir. İyi haber şu ki, bulantı semptomlarını doğal olarak azaltmanın güvenli ve uygun maliyetli yolları var.
Mide bulantısı nedenleri hakkında daha fazla bilgi almak için Instagram sayfamızı ve YouTube kanalımızı takip edebilirsiniz.
Mide Bulantısı Belirtileri Nelerdir?
Bulantı belirtileri ağrılı değildir ancak çok rahatsız edicidir ve genellikle tarif edilmesi zordur. Bulantı hissi; göğüste, üst karında veya boğazın arkasında yaşanır. Bulantı genellikle kendini; baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, karın ağrısı ve ishal ile birlikte gösterir.
Mide bulantısı hissettiğinizde solgunlaşabilir, soğuk terler dökebilir, fazladan tükürük üretebilir ve artan kalp atış hızı veya nabzını fark edebilirsiniz. Bazı durumlarda kusma, mide bulantısını giderir çünkü vücut, duyuya neden olan zararlı maddeyi veya sindirim tıkanıklığını ortadan kaldırmıştır. Kusmaya neden olan mide bulantısı, ciltte değişikliklere, dudak ve ağız kuruluğuna, gözlerde çökmeye, gözyaşı olmadan ağlamaya, artan susuzluğa ve hızlı nefes almaya neden olan dehidrasyona (su kaybı) neden olabilir. Belirtileri tanımadıkları için çocuklar dehidrasyon riski altındadır bu nedenle hasta çocuklara bakan yetişkinlerin bol miktarda sıvı sağlaması ve bu semptomlara dikkat etmesi önemlidir.
Mide Bulantısı Nasıl Geçer?
Çoğu zaman mide bulantısı endişe nedeni değildir. Ancak, rahatsızlığı en aza indirmek için birçok yöntem bulunur.
- Hidrasyon
Mide bulantısı midenizi rahatsız ettiğinden, yemek yemek geçici olarak işleri daha da kötüleştirebilir. Berrak sıvılardan oluşan bir diyet, tekrar katı yiyecekler yiyene kadar vücudunuzun ihtiyaç duyduğu şeker, tuz ve bazı besin maddelerini sağlayabilir. Berrak sıvıların sindirimi kolaydır ve midenize veya bağırsaklarınıza fazladan yük bindirmez.
Mideniz bulandığında içebileceğiniz en iyi şeyler şunlardır:
- Berrak meyve suları
- Zencefilli gazoz, limonlu soda gibi berrak alkolsüz içecekler
- Sütsüz kahve veya çay
- Sade dondurma
Alkollü içecekler, süt ürünleri, smoothieler ve sebze sularından uzak durmalısınız.
Bulantınız sık sık kusmaya neden oluyorsa, doktorlar size kaybettiğiniz minerallerin ve vücut sıvılarının yerini alan bir oral rehidrasyon tedavisi verebilir.
- Nane Çayı veya Yağı
Nane çayı bir dizi vitamin, mineral ve antioksidan içerdiğinden, çeşitli rahatsızlıklar için kullanılır. En iyi bilinen geleneksel kullanımlarından biri, midenizi yatıştırarak mide bulantısını azaltmaktır. Yağ formunda ve aromaterapi yoluyla nane, hamile insanlar arasında bir mide bulantısı ilacı olarak incelenmiştir.
- Zencefil
Zencefil, tıbbi özellikleri nedeniyle yaygın olarak kullanılan bir bitkidir. Zencefilin en yaygın kullanımlarından biri mide bulantısı sebeplidir. Çok sayıda çalışma, zencefil tozu kapsülleri veya konsantre zencefil şurubu almanın kemoterapinin neden olduğu bulantı ve kusmayı nasıl azaltabileceğini göstermektedir.
Bazı kadınlar zencefil alırken mide ekşimesi veya reflüden şikayet etse de hamilelikle ilişkili sabah bulantısı için güvenli ve etkili bir tedavi olarak kabul edilir. Ayrıca sindirime ve tükürük akışına yardımcı olabilir.
- B6 vitamini
B6 Vitamini, hazımsızlığı giderme ve hamilelik bulantısını azaltma yeteneği de dahil olmak üzere bir dizi fiziksel ve psikolojik işlevde önemli bir rol oynar.
Bununla birlikte, çok fazla B-6 vitamini mide bulantısını kötüleştirebilir. Ayrıca aşağıdakiler gibi ciddi yan etkilere neden olabilir:
- Anormal kalp ritmi
- Karıncalanma
- Azalmış kas tonusu
Bu nedenle bulantı için B-6 vitaminini doktor kontrolünde alınız.
- Papatya Çayı
Papatya çayı dünyanın en popüler bitki çaylarından biridir. Her gün yaklaşık bir milyon bardak tüketildiği tahmin edilir. Geleneksel olarak papatya, sindirimi gevşetici olarak değerlendirilir ve mide bulantısı, kusma, hazımsızlık, yolculuk tutması ve ishal gibi çeşitli gastrointestinal rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılır. Gazı dışarı atarak, mideyi yatıştırarak ve yiyecekleri bağırsaklarda hareket ettiren kasları gevşeterek mide bulantısından kurtulmaya yardımcı olur.
- Limon
Limon, vücudun herhangi bir yerindeki toksinleri temizleme yeteneği ile bilinir ve mide bulantısı için de doğal bir çözümdür.
📍 Daha ayrıntılı bilgi almak ve randevu oluşturmak için Koç Üniversitesi Hastanesi Gastroenteroloji ve Hepatoloji Bölümümüz ile iletişime geçebilirsiniz.
Hamilelikte Mide Bulantısına Ne İyi Gelir?
Hafif mide bulantısı ve hamilelik kusması (yani sabah bulantısı) olan kadınların ilk tedavisi diyet değişikliklerini içermelidir. Etkilenen hamile kadınlara sık, küçük öğünler yemeleri ve mide bulantısına neden olan kokulardan ve gıda dokularından kaçınmaları talimatı verilmelidir. Karbonhidratlarda yüksek ve yağda düşük katı yiyecekler tercih edilmelidir. Tuzlu yiyecekler (örneğin tuzlu krakerler, patates cipsi) genellikle sabahın erken saatlerinde tolere edilebilir ve ekşi sıvılar (örneğin limonata) genellikle sudan daha iyi tolere edilir. Aile üyeleri, hamilelikten kaynaklanan mide bulantısı ve kusması olan hamile kadınların yemek zamanlarını ve diğer ev rutinlerini değiştirmeleri gerekebileceği konusunda bilgilendirilmelidir.
Alkol Sonrası Mide Bulantısına Ne İyi Gelir?
Örneğin meyve, meyve suları veya diğer fruktoz içeren gıdaların tüketiminin akşamdan kalma yoğunluğunu azalttığı bildirilmektedir. Ayrıca, tost veya kraker gibi kompleks karbonhidratlar içeren hafif yiyecekler, hipoglisemiye maruz kalan kişilerde düşük kan şekeri seviyelerini dengeleyebilir ve muhtemelen mide bulantısını giderebilir. Ayrıca, yeterli uyku ve uyku yoksunluğu ile ilişkili yorgunluğu hafifletebilir. Alkol tüketimi sırasında ve sonrasında bolca su ve alkolsüz içeceklerin tüketilmesi, alkole bağlı dehidrasyonu azaltabilir.
Bazı ilaçlar, akşamdan kalma semptomları için semptomatik rahatlama sağlayabilir. Örneğin, antasitler mide bulantısını ve gastriti hafifletebilir. Aspirin ve diğer nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (örneğin, ibuprofen veya naproksen), akşamdan kalma ile ilişkili baş ağrısını ve kas ağrılarını azaltabilir ancak özellikle üst karın ağrısı veya mide bulantısı varsa dikkatli kullanılmalıdır.
Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
Bulantı genellikle ciddi olmasa da kusma; yetişkinlerde iki günden, çocuklarda 24 saatten veya bebeklerde 12 saatten fazla sürerse doktorunuza danışmalısınız. Bir aydan uzun süredir bulantı nöbetleri ya da bulantı ve kusmaya ek olarak açıklanamayan kilo kaybı yaşıyorsanız iç hastalıkları veya gastroenteroloji bölümünden randevu almalısınız.
Doktorunuzla konuşmayı beklerken, susuz kaldığınızdan, bolca dinlediğinizden ve hafif yiyecekler yediğinizden emin olun. Belirtilerinizi takip edin ve herhangi bir dehidrasyon belirtisi olup olmadığını izleyin.
Bu yazı Koç Üniversitesi Hastanesi Gastroenteroloji ve Hepatoloji Bölümümüzden Doç. Dr. Genco Gençdal tarafından hazırlanmıştır.
