İçerikte Neler Var?
Alerjik rinit (Alerjik nezle) nedir?
Ağaç polenleri ilkbahar sonu ve yaz başında, çayır polenleri yaz sonunda, ot polenleri ise sonbahar başında soluduğumuz havaya karışıyor. Bu polenler burun ve göz yüzeyine ulaşıyor ve alerjik nezle yakınmalarına neden oluyor.
Alerjik rinit nasıl olur?
Polenler burnun iç yüzeyini döşeyen mukoza denilen dokuya ulaşır ve burada alerjik reaksiyona neden olur. Alerjik durumların sıklıkla küçük yaşlarda başladığı, ancak erişkin yaşlarda da görülebileceği unutulmamalıdır.
Alerjik Rinit Çeşitleri
Mevsimsel Alerjik Nezle
Polen alerjisi olan kişiler, her yıl alerjik oldukları polenin görüldüğü mevsimde alerjik nezle yakınmalarını yaşar. Ancak hava koşulları, yaşanan çevredeki değişimler ve kişinin bağışıklık sisteminin durumuna göre bazı yıllar hafif geçerken bazı yıllar daha şiddetli alerji belirtlileri görülür ve ilaç ihtiyacı artar. Bazı hastalarda burun ile birlikte gözler de bu alerjiden etkilenir ve bu durum alerjik konjunktivit olarak adlandırılır.
Mevsimsel Alerjik Rinit Tanısı
Alerjik rinit tanısında en önemli şey hastanın öyküsüdür. Belirtilerin ne zaman, ne ile karşılaşıldığında ve nasıl ortaya çıktığı sorgulanmalıdır. Açık havada polenlere maruz kalındığında burunda kaşıntı, hapşırma, berrak burun akıntısı oluyorsa bahar nezlesi düşünülmelidir. Kandan yapılan alerjen seviyesi ölçümü (polen spesifik IgE) ve deriye uygulanan prik alerji testleri ile bireyin hangi partiküllere alerjisi olduğu saptanabilir.
Mevsimsel alerjik rinit tedavisi nasıl yapılmalı?
Alerjik rinit tedavisi için alerjenden kaçınma önceliklidir. Bu nedenle polen sayısının arttığı ilkbahar ve yaz başında bahar nezlesi olan kişilerin açık havadaki faaliyetlere ayırdıkları zaman dilimini azaltmaları, açık havadaki aktivitelerini öğlen saatleri yerine sabah veya akşam saatlerinde yapmaları önerilir.
Ev tozu akarı alerjisi olan hastaların evinde nem ve rutubet yok edilmeli; akarları tutan halıların, kalın kumaşlı yastık, minder ve yün ile doldurulmuş yastık, şilte ve yorganların yatak odasından kaldırılması önerilir. Özel, geçirgen olmayan nevresim takımları ev tozu alerjisi olanlarda tedaviye yardımcıdır.
Alerjik rinit tedavisinde burun spreyleri ve ağızdan alınan şurup ya da tabletler ile belirtiler kontrol altına alınabilir. Alerjik hastalığın şiddeti ve hastanın durumu değerlendirilerek ilaç tedavilerinin hekim tarafından düzenlenmesi önerilir. Ayrıca alerjik yakınmaları yoğun olan ve ilaç tedavisine kısıtlı yanıt veren hastalara aşı tedavisi (immünoterapi) de uygulanabilir.
İmmünoterapi
İmmünoterapi tedavisi 2 farklı şekilde uygulanmaktadır:
- Dil altına koyulan erir tablet/damla
- Koldan uygulanan enjeksiyon formları mevcuttur.
Bu tedaviler sırasında alerjik reaksiyonlar gelişebilir, bu nedenle alerji doktoru kontrolünde en az 3-4 yıl uygulandığı takdirde uzun süreli başarılı sonuçlar alınma ihtimali artmaktadır.
Yıl Boyu Devam Eden Alerjik Nezle
Eğer kişi kapalı ortamlarda bulunan alerjik maddelere duyarlı ise alerjik rinit belirtileri yıl boyu devam eder. Ev tozu akarı, kedi, köpek, hamam böceği, ve ev içi rutubete bağlı küf mantarı alerjisi olan bireylerde yıl boyu alerjik rinit ve konjunktivit belirtileri görülür.
Çocuklarda alerjik rinit belirtileri
Alerjik rinitli çocukların polenlere, kedi, köpek ve ev tozu akarına maruz kaldıktan kısa bir süre sonra hapşırma, burunda kaşınma, burun akıntısı ve/veya burun tıkanıklığı görülür. Çocuklar sık sık burunlarını yukarı doğru sildikleri için bu harekete alerjik selam denir; bu hareket nedeniyle burun üstünde yatay bir çizgi oluşabilir. Bu hastalığa genelde göz nezlesi (alerjik konjunktivit) de eşlik ettiğinden gözlerde kızarıklık, kaşınma, sulanma sık görülür. Burun tıkanıklığı ve damarlardaki dolgunluk göz altlarında şişliğe ve koyu renge neden olur. Geniz akıntısı, baş ağrısı, öksürük eşlik edebilir. Burun tıkanıklığı nedeniyle çocuklar geceleri defalarca uyanır, bununla beraber sabahları da yorgun kalkarlar. Yorgunluk, algılama güçlüğü, uyku bozuklukları günlük yaşamı olumsuz etkiler.
Alerjik rinit başka alerjik hastalıkların görülme riskini artırır mı?
Alerjik oldukları etkene maruz kaldıklarında deride egzama ya da ürtiker (kurdeşen) görülebilir. Alerjik rinitli hastaların % 10’u ile % 40’ında astım bulguları eşlik edebilir veya astımı olan çocuklarda astım yakınmaları artar.
Daha ayrıntılı bilgi Koç Üniversitesi Hastanesi Alerji ve İmmünoloji Bölümü ile iletişime geçebilirsiniz.
